Werkbezoek van Dora en Huub Bosse 2020

Verslag van het werkbezoek van Dora en Huub Bosse aan YPS in Jalihal van 20 – 29 februari 2020

Doelen voor deze reis: Bezoeken van reeds afgeronde en nu lopende projecten, contact onderhouden met de staf van YPS en met de vertegenwoordigsters van de 22 dorpen van ons oorspronkelijke werkgebied. Daarnaast reizen Rob Groters (beeld) en Rineke Aldenberg (geluid) met ons mee. Zij gaan – pro deo - een korte film maken om de praktijk van het project Een Miljoen Bomen in beeld te brengen. Ook Anja Bourgondiën reist met ons mee. Zij is grafisch kunstenaar en werkzaam in het onderwijs en heeft toenemende belangstelling voor de activiteiten van Stichting Jalihal.

Het naaimachineproject (2005 – 2007)

Wij hebben enkele vrouwen bezocht, die deel hebben genomen aan dit project dat is uitgevoerd van 2005 tot 2007. Op de foto is Vjwala Jarir uit het dorp Motewadi te zien. Zij heeft een atelier in het veel grotere dorp Sankh, in een van de drukste straten. Ze leidt 3 vrouwen op. Er is steeds voldoende werk voor alle vier/drie. 100 vrouwen hebben kans gezien een inkomen te halen uit wat het project heeft aangereikt. Vjwala Jarir heeft zich ontwikkeld tot ’n echte onderneemster en biedt zo weer kansen aan andere vrouwen.

De geitenprojecten (2007 – 2012)

De 250 vrouwen die hebben mee gedaan aan een van de geitenprojecten hebben nog steeds geiten en bereiken daarmee een betere levensstandaard. Wij hebben Surabai Gherade bezocht in Khandnal. Zij is weduwe en ze woont in bij haar zuster en zwager omdat ze doof is. Zij heeft acht geiten en een bok. Ze kruist heel consequent 2 rassen en levert goede nakomelingen. Een geitje van vier maanden brengt tussen 37.50 en 50 euro op. Ze heeft een eigen bankrekening en het gaat haar werkelijk goed: toch binnen de betrokkenheid van de familie en tegelijkertijd zelfstandig.

Shobba Birajadar, ook uit Khandnal, is weduwe en heeft eerder meegedaan aan het geitenproject. Maar nu werkt zij op de kleuterafdeling van een basisschool. Zij heeft twee zonen die allebei studeren in Jath. Zij zal binnenkort een huis krijgen uit Huizenproject 2. Rond dat huis komen 30 bomen en struiken te staan. Ze heeft ook nog 4 acres ongecultiveerde grond rond haar huis. Mogelijk wordt ze kandidaat voor het bomenproject in een der volgende jaren.

Het kippenproject (2014 – 2018)

Laksmibai Sakunkhe heeft meegedaan aan het kippenproject. Ze heeft een mooie toom sterke kippen, die ze zelf heeft laten uitbroeden. Ze is weduwe en woont bij haar vader in (haar moeder is pas overleden). Alles ziet er heel verzorgd uit, geen stukje plastic te vinden, wel veel bloemen. Ze heeft ook vier  buffalo’s. Er ligt nog bijna een hectare grond rond het huis van haar vader en ze is van plan om daar nog bomen en struiken op aan te planten over een tijdje. Ze is heel tevreden met haar situatie.

Janabai uit Pandozani was ook deelneemster van het kippenproject. Zij heeft nu 55 kippen in alle leeftijden en ze kan per dag 20 eieren verkopen. Dat levert dagelijks 1,60 euro op. De voederkosten zijn laag omdat de kippen het merendeel van de voeding zelf bij elkaar scharrelen. En dan zijn er nog de inkomsten uit de verkoop van haantjes, want ook zij laat eigen kippen broeden. Zij woont bij haar moeder omdat ze heel slechtziend is.

Het huizenproject (2017 – 2019)

Kashibai Bhimrao uit Jalihal is 55 jaar en weduwe. Haar zoon en schoondochter zijn met ruzie weggegaan. Hij is suikerriet gaan kappen, ver weg. Kashibai zorgt nu voor hun 2 schoolgaande kinderen, 5 en 7 jaar. Ze heeft geiten en een koe. Ze woonde in een hut maar die is verbrand, nu woont ze met de kleinkinderen in een tent. Een van de stafleden van YPS houdt extra oog op haar. Vanuit Huizenproject 2 zal zij dit jaar een huis krijgen zodat ze uit haar benarde situatie is gered.

Malanabi Pirsab uit Girgaon is alleenstaand en heeft een huis gekregen uit het Huizenproject. Nu doet ze, samen met haar oudere broer, mee aan het bomenproject van 2018 (pilot). Zij hebben zelf irrigatie aangelegd. Elke dag, tussen 7 en 8 uur, geeft zij de aanplant water. Zij heeft een zoon van 16 jaar die studeert. Het eigen huis heeft haar de kans gegeven haar leven zelfstandig vorm te geven. Met  het bomenproject kan ze zichzelf verder ontplooien.

Het bomenproject

De meeste aandacht is deze reis uitgegaan naar het project: Een Miljoen Bomen. We hebben veel deelnemers bezocht die of aan de pilot (2018) hebben meegedaan of aan de editie van 2019. Tijdens de pilot hebben 110 boeren ieder 200 bomen en struiken aangeplant. In 2019  hebben 950 boeren, 30 vrouwen en 20 lokale gemeenschappen ook op eigen grond 200 gewassen aangeplant. We geven hieronder beknopt verslag van enkele van die bezoeken.

Bijna letterlijk lopen Rob en Rineke tussen alle bedrijvigheid door om te kijken welke beelden ze kunnen vastleggen en wat daarbij nodig is. Soms is dat passen en meten, soms gaan wij de ene richting in en zij (met een andere auto en begeleiding vanwege de taal) een andere. U vindt de film (ruim zes minuten) op onze website: https://www.jalihal.nl/bomenvideo

De film vult dit verslag aan zoals alleen beelden dat kunnen. En mooi zijn ze!

Narasappa Bhimanna uit Kaladagi heeft meegedaan aan de pilot. Hij is getrouwd en heeft twee zonen. Hij heeft een prijs gewonnen omdat hij zijn gewassen zo goed heeft verzorgd. Ook de tapioca en de sagowortel staat er fantastisch bij. Enkele koeien en kalfjes staan bij elkaar zodat hij de mest wordt opgevangen waarmee hij de grond vruchtbaarder maakt. Hij teelt onder de gewassen snel groeiend fruit en ook groenten. Deze “intercropping” verkoopt hij op de markt. Al 17 maanden na aanplant heeft hij bamboe stokken verkocht van zijn eigen aanplant. Wij krijgen vers geplukte vijgen en tomaatjes terwijl we met hem door de aanplant gaan.

Pudalik Shinde uit Motewadi en zijn vrouw werken dagelijks op de boerderij die eigendom is van hem, samen met zijn vier broers. Zij doen vanaf 2019 mee aan het bomenproject: 200 gewassen op een acre. Dit is een grote boerderij waarop zij ook in eigen beheer bomen hebben aangeplant. Zijn broers helpen mee tijdens pieken. Ze verbouwen ook handelsgewassen zoals mais, guave en henna. Ze hebben naast enig eigen water nu ook water uit de Krishna River. Ze hebben hun waterbassin niet afgedekt maar laten de verdamping juist toe. In de “schaduw” daarvan kunnen nu al de eerste vijgen worden geoogst, terwijl ze op andere plaatsen meestal nog klein zijn. Grotere opbrengst door die verdamping, maar anderen zetten daar wel vraagtekens bij. Op de boerderij zijn ook koeien, kalfjes, enkele buffels, geiten, kippen en jonge kuikens. Een sterke familie en een sterk bedrijf. Die zijn ook nodig in een project als dit. Dat stemt overeen met het rapport van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR): structurele verbeteringen in de ontwikkeling van een regio komen uit de middelste lagen van de bevolking voort, niet uit de armste kringen.

Medhedar Yellava Shankar, 45 jaar, is na het overlijden van haar man vanuit Sangli teruggekeerd naar haar geboortestreek. Haar familie stond daar niet achter: terug naar het platteland? Droog, heet en onvruchtbare grond. Ze is toch gegaan en is mee gaan doen aan het bomenproject 2019. Haar gewassen staan er goed bij. Ze komt in aanmerking voor meer bomen en struiken omdat ze voldoende eigen grond beschikbaar heeft.

We bezoeken één van de lokale gemeenschappen: een tempel in Akkalwadi. De beheerder, Shejale Laxman, is hier de verantwoordelijke. Hier zijn de gewassen in september 2019 in rijen aangeplant. Tussen die rijen worden namelijk banken  geplaatst zodat bezoekers binnen enkele jaren schaduw zullen hebben. Deze tempel is tegelijkertijd een ontmoetingsplaats voor de dorpelingen. Het was heel druk toen wij er waren: het was nieuwe maan en dat heeft een religieuze betekenis, die gevierd wordt. Aan de tempel is een “holy man” verbonden. Hij adviseert mensen die in moeilijkheden zijn. Shejale woont, met zijn vrouw en kinderen, op het erf van de tempel. De gewassen zien er goed uit. De bodem wordt bedekt gehouden met strooisel van onkruid (mulchen). Zo wordt de bodem minder heet en kan met minder water volstaan.

Rani Manohar is een jonge boer die in juli 2019 aan het project is begonnen. In mei 2020 gaat hij trouwen. Hij heeft een waterpomp en nog twee acres waarop hij drumsticks, mango, guave en granaatappels teelt. Elke drie maanden oogst hij groente door intercropping. Een bestuurslid van YPS, Mukund, helpt deze boer zijn vakmanschap uit te breiden.

Sangappa Pujari en zijn vrouw uit Khandanal doen mee vanaf de pilot in 2018. Zij woonden in een hut die door brand verloren is gegaan. Ze hebben van YPS een noodhuis gekregen. Zij hebben 200 bomen en struiken aangeplant op hun grond van 1,5 acre. Met intercropping hebben zij een gezonder dagelijks menu en wat over blijft verkopen ze op de markt. Ze zijn nu, samen met familie en buren, een nieuw huis aan het bouwen. Het erf en de gewassen: het ziet er allemaal goed verzorgd uit. In 2013 heeft deze familie nog noodhulp gehad (rijst en bonen).

Pralhad Gaudappa, een alleenstaande vrouw in Khandanal, is met hulp van haar oudere broer in augustus 2019 gaan meedoen aan het bomenproject. Samen hebben zij irrigatie aangelegd. Zij staan er allebei verbaasd van dat er zo veel kan groeien in grond die altijd braak heeft gelegen. Ze oogsten al pepers en rozen. Rozen worden in tempels gebruikt. Ook staat er een acre aubergines waarvan zij de zaden gaan verkopen. In juni, na de eerste regen, gaan ze zelf nog meer bomen en struiken aanplanten.

Weduwen

U komt in onze beschrijvingen opmerkelijk veel weduwen tegen. Waar zonen thuis blijven wonen na hun huwelijk verhuizen dochters meteen na het huwelijk naar de familie van de echtgenoot. Daarnaast is het zo dat dochters geacht worden een bruidsschat in te brengen bij hun huwelijk. Een goedkope bruidsschat betekent dikwijls een goedkope echtgenoot. Dat kan betekenen een echtgenoot met een handicap, of iemand die een witte vlek heeft in zijn c.v. of iemand die tientallen jaren ouder is. Ook komen huiselijk geweld en verslaving bovengemiddeld vaak voor. Veel vrouwen keren, na incidenten, terug naar hun familie maar vinden daar dan in veel gevallen geen warm onthaal. Een tweede huwelijk past niet binnen de bestaande opvattingen. Wat overblijft in de mening van velen is een mond om te voeden. In feite hebben deze vrouwen geen enkel perspectief. Een tweede kans krijgen ze alleen als die van buiten af geboden wordt. Als weduwen zich wel zelfstandig kunnen handhaven worden zij in de samenleving wel weer opgenomen.Daarom besteedt YPS en dus ook wij veel aandacht en inspanning aan weduwen en komt u ze dus vaak tegen in onze verhalen. Overigens: YPS heeft het in de afgelopen jaren voor elkaar gekregen dat 12 vrouwen wel een nieuw huwelijk konden aangaan door de publieke opinie in de dorpen te beïnvloeden en door te adviseren bij de keuze van de nieuwe partner. In deze gevallen vonden ook de familie en de dorpsgenoten het acceptabel.

Tot zo ver verslag van de bezoeken die we hebben afgelegd. In feite zijn alle visites het vermelden meer dan waard. Uit de indrukken hierboven is af te leiden dat er deelnemers zijn die, met hulp van dit project, weer nieuw perspectief kunnen krijgen. Maar we hebben nu ook te maken met boeren die dit project niet nodig hebben. Zij spelen echter wel een belangrijke rol in het project. De deelnemers die zich maar net kunnen handhaven voelen zich opgenomen in het grote geheel. Ze worden door de staf van YPS aangesproken als boeren en boerinnen (en niet als arme mensen). Zo klimmen zij zelf uit hun benarde situatie omhoog. Bovendien blijkt dat de deelnemers die beter gesitueerd zijn hulpvaardig zijn voor de anderen. Dat betekent ook dat er meer contacten ontstaan en dat het voor de komende jaren voor mensen gemakkelijker wordt om ook mee te gaan doen met het project. Ook de waardering voor de vrouwen van onze oorspronkelijke doelgroep die meedoen aan dit project neemt over de volle breedte toe.

Anja Bourgondiën reist met ons mee. Ze fotografeert op alle locaties die wij bezoeken. We bezoeken ook de school en zij spreekt met de schoolleiding af dat ze een middag les zal geven in tekenen en schilderen, waarin verschillende technieken zullen worden behandeld. Het wordt een groot succes en loopt uit op een tweede sessie.

Andere overleggen

“Het vrouwengilde”

In elk van de 22 dorpen zijn enkele vrouwen gekozen om de belangen van alle vrouwen in de dorpen te behartigen. Deze vrouwen komen gemiddeld eens in de maand bij elkaar op de campus in Jalihal. Zij kijken dan naar de ontwikkelingen die gaande zijn. Zij informeren ook YPS als zich bijzonderheden voordoen en zij behartigen de belangen van díe vrouwen die het nodig hebben. Wij hebben ook tijdens deze reis een bespreking gehad met een afvaardiging van deze vrouwen. Zij vinden dat de situatie de laatste jaren zo veranderd is dat ze hun functioneren gaan wijzigen. Inmiddels heeft vrijwel iedereen telefoon en is er veel invloed vanuit kinderen die inmiddels studeren. De vrouwen gaan er van uit dat binnenkort de jongere generatie hun taken zal overnemen. Er zijn wel twee uitgesproken wensen. Ten eerste willen de vrouwen dat er in elk dorp een ruimte komt waar ze bij elkaar kunnen komen zonder steeds naar Jalihal te moeten komen. In veel gevallen zijn ze dan afhankelijk van hun man of familie voor het vervoer. Dat kost te veel tijd vanuit al die verschillende dorpen. Ten tweede willen de vrouwen zich laten bijscholen zodat ze een begeleidende rol kunnen spelen in het project Een Miljoen Bomen. Dit zal nader worden uitgewerkt.

De leveranciers

We gaan naar één van de 7 kwekerijen die gewassen leveren aan YPS voor Een Miljoen Bomen. Het is een staatsbedrijf waar biologisch gewerkt wordt. Het bedrijf is 2.000 acres groot (800 hectaren). Er wordt op een klein deel gewerkt met 10 mensen in vaste dienst. De rest van het land is extensief aangeplant met bomen. Ze leveren veel jonge bomen aan de overheid voor aanplant langs wegen. Hun prijzen zijn gebaseerd op zelf afhalen. YPS schakelt enkele keren per jaar transportbedrijven in. Bij aflevering zijn de gewassen van deze kwekerij minimaal 60 cm. hoog. Belangrijke soorten van hier zijn o.a. tamarinde-, mango-, guave-, lemon- en custardappelbomen.

De proefboerderij

De proefboerderij van YPS speelt een belangrijke rol in het geheel. Enkele gewassen worden er volledig opgekweekt. Daarnaast worden alle producten van de externe kwekerijen opgehaald en naar de boerderij gebracht. Daar worden ze opgeslagen, intensief verzorgd en voldoende bewaterd. Er is een pijpleiding aangelegd die water vanuit een meer in de omgeving ruim 5 km. vervoert naar het bassin van de boerderij. Van hier uit wordt de hele logistiek geregeld. Alles gebeurt in drie routes van ruim 300 deelnemers. Per deelnemer worden de producten bijeen gezet. Elke vrachtwagen kan ongeveer 6 tot 8 leveranties tegelijkertijd vervoeren, die dan ook bij het inladen secuur van elkaar worden gescheiden. Meestal zijn dan vier of vijf transportbedrijven tegelijkertijd in bedrijf. De gewassen moeten inmiddels naar 37 dorpen worden uitgereden, in plaats van naar de oorspronkelijke 22 dorpen. Er komen dus veel aanvragen voor deelname uit de omgeving. Dat had YPS pas na drie of vier jaar verwacht. Een goed teken.

De staf

Overleg met de staf en met de doctoren maakt ons duidelijk dat iedereen opgetogen is over het project. Met name de doctoren spreken zich duidelijk uit: “Wij zien in dit project eigenlijk geen zwakke punten. Volgens ons gaat het geschiedenis schrijven en veel navolging vinden”. Er wordt dan ook gesproken over eventuele mogelijkheden om het project verder uit te rollen. We spreken af dat ieder van ons er over zal nadenken om er later op terug te komen. De wetenschappelijke bijdragen die de doctoren leveren zijn van groot belang. Zo blijkt dat aanvankelijk geoffreerde absorber bodemvervuilende bestanddelen bevatte. Er is gelukkig op tijd een andere leverancier gevonden die  dit product levert. Daarnaast zijn het alle medewerkers samen die een sterk team vormen. In een bespreking met de 20 veldwerkers konden wij ervaren dat iedereen gemotiveerd is om zijn functie waar te maken.

Water uit de rivier

De Krishna River ontspringt in de eigen deelstaat Maharashtra en loopt vervolgens door de aangrenzende deelstaat Karnataka, zo’n 26 km. ten zuiden van Jalihal. Er is door YPS jaren voor gepleit om water uit deze rivier te krijgen, en steeds zonder resultaat. Maar in 2019 is het gelukt! Er is, in deelleveringen, 56 miljoen m3 water naar een bassin gepompt en van daar uit, via een betonnen geul en natuurlijke hoogteverschillen in de Jalihal regio terecht gekomen. Of dat in 2020 en verder ook gaat gebeuren is nog de vraag. Dat komen we binnenkort te weten.

Infrastructuur

Wij hebben ons verbaasd en verheugd over de verbetering van wegen sinds ons bezoek in 2017. Vanuit New Delhi is bepaald dat er wegen worden aangelegd die grote steden sneller met elkaar verbinden. Vanuit Sangli, waar het hoofdkantoor van YPS is gevestigd, wordt het gemakkelijker om de Jalihal regio te bereiken. Ook elektriciteit komt voor steeds meer dorpen beschikbaar. Deze ontwikkelingen bieden zeker kansen voor verdere vooruitgang.

Tot slot

Achteraf wordt ons duidelijk dat we net op tijd terug zijn gereisd om niet door de coronacrisis te worden vertraagd. Van belang is wel om hier te melden dat het project door de corona maatregelen geen vertraging zal oplopen. In de Jalihal regio is veel ruimte en weinig corona. De controles zijn secuur, quarantaine is beschikbaar en de maatregelen worden door de bevolking  serieus genomen.

We zijn onder de indruk van de vorderingen die in de regio zijn gemaakt de laatste jaren.

  • De economische bedrijvigheid is zichtbaar toegenomen.
  • De uitbreiding van de staf van YPS, met meer veldwerkers en administratieve begeleiding
  • De conditie van de gewassen die nu al schaduw van betekenis geven
  • De “intercropping”: groenten en kruiden die rond de bomen worden geplant en binnen enkele maanden al het inkomen van de deelnemers verhogen. Dat was zo vlug niet voorzien.
  • De positieve sfeer tussen de deelnemers onderling, de samenwerking tussen vrouwen en mannen, de toegenomen netheid rond huis en erf alom.

Het is duidelijk dat dit project nieuwe energie brengt in de Jalihal regio.

Een opgetogen groet, mede namens de staf van YPS en natuurlijk ook namens ons bestuur,

Dora en Huub Bosse

Juli 2020